Στο βουνό πού υψώνεται πάνω από την πόλη τής Ξάνθης και σε σχήμα τριγωνικό βρίσκονται κτισμένα τρία μοναστήρια:
1) ‘Η άνδρώα ‘Ιερά Μονή τής Παναγίας τής “Αρχαγγελιωτίσσης” στά βορειοανατολικά τής πόλεως.
2) ‘Η γυναικεία ‘Ιερά Μονή τής Παναγίας τής “Καλαμοϋς” στά βόρεια τής πόλεως.
3) Ή άνδρώα ‘Ιερά Μονή τών Παμμεγίστων Ταξιαρχών πού φιλοξενεί την Έκκλησιαστική Σχολή τής Ξάνθης στά βορειοδυτικά τής πόλεως.
Οι άνωτέρω ίερές Μονές μαζί μέ τήν άνδρώα ίερά Μονή τοϋ αγίου Νικολάου στό Πόρτο Λάγος (ίερό μετόχιο τής ‘Ιεράς Μονής Βατοπεδίου του Αγίου “Ορους) σχηματίζουν ένα νοητό Σταυρό πού προστατεύει τόν ευσεβή καί φιλόχριστο λαό τής Ξάνθης.
Στό μοναστηριακό συγκρότημα τής πόλεως, πλάϊ σ’αυτα τα άξιόλογα καί ιστορικά μοναστήρια ήρθε νά προστεθεί μόλις τό 1972 ή γυναικεία ‘Ιερά Μονή τής ‘Αγίας Είρήνης τής Μεγαλομάρτυρος πάνω σέ λόφο άπέναντι άπό τό 412 Στρατιωτικό Νοσοκομείο στά βορειοανατολικά τής πόλεως.
‘Ιδρυτής τής ‘Ιεράς Μονής ίπήρξε ό μακαριστός Μητροπολίτης Ξάνθης καί Περιθεωρίου κυρός ‘Αντώνιος
Κλαουδάτος (+25.7.94) ένώ κτήτωρ ό μακαριστός Πρωτοσύγκελλος τής αύτής Μητροπόλεως, πανοσιολογιώτατος Άρχιμανδρίτης ‘Αντώνιος Δαλάτσης (+13. 1.94). ‘Αρχική σκέψη τών Πατέρων ήταν νά ίδρύσουν ένα ιεραποστολικό κέντρο μέ πλούσια φιλανθρωπική καί κοινωνική δράση. Κύριο έργο καί μέλημα τοϋ κέντρου θά ήταν ή φιλοξενία, μόρφωση καί άνατροφή άπορφανισθέντων τέκνων καί μάλιστα άπό χώρες πού είχαν έμπλακεί σέ πόλεμο. Σύντομα όμως κατάλαβαν ότι έντός τών κόλπων της ‘Εκκλησίας ήταν άδιανόητο νά λειτουργήσει ένα τέτοιο τυπικό ϊδρυμα μέ κοσμικό πνεϋμα, χωρίς λειτουργική-προσευχητtκή ζωή, με “κορμό” του ένα διοικητικό συμβούλιο άπό “συμπονετικούς” κοσμικούς. Μόνο στά έπάξία καί φιλόπονα χέρια μοναχών έπρεπε νά εμπιστευθούν τό κέντρο, ένα κέντρο πού θά έπαιρνε ζωή άπό ένα ‘Ορθόδοξο μοναστήρι. Προστάτης ‘Αγιος της Μονής όρίστηκε ή Αγία Μεγαλομάρτυς καί ‘Ισαπόστολος Είρήνη πού θά κρατούσε στή στοργική αγκαλιά της όλους όσους έξαιτίας του πολέμου υπέφεραν χάνοντας τήν έπί γης Ερήνη.
Ποϋ θά βρίσκονταν όμως μοναχές νά διακονήσουν αύτό τό υψηλό εργο στήν άκριτική περιοχή της Ξάνθης; Οι έπανειλημμένες αιτήσεις του Σεβασμιωτάτου στίς γειτονικές Μονές της Μακεδονίας άπέβησαν άκαρπες. Τή λύση σ’ αυτό τό ούσιαστικό θέμα έδωσε μέ τίς πρεσβείες της Αγίας Μεγαλομάρτυρος ό Θεός σ’ ενα προσκυνηματικό ταξίδι του πρωτοσυγκέλλου στούς Αγίους Τόπους.
Μέ τήν εύλογίά της μάκαριστης Καθηγουμένης Μοναχης Βαρβάρας καί του έπίσης μακαριστοϋ Πάτριάρχου Ίεροσολύμων Βενεδίκτου τοϋ A’ (+1981) έφυγαν στίς 18 ‘Οκτωβρίου 1978 γιά την Ελλάδα οι Παλάιστίνιες μοναχές καί άδελφές κατά σάρκα Σεργίά (νϋν Καθηγουμένη) καί ΕΙρήνη άπό τήν ‘Ορθόδοξο Ρωσσική Ίερά Μονή της Αγίας Μαρίας της Μάγδαληνης στά Ιεροσόλυμα.
‘Αμέσως τά κτίρια της Μονης έλαβαν ζωή μέ τήν παρουσία και προσευχή τών 2 μοναχών. Μέ πίστη στό Θεό καί άγάπη στό έργο τους άρχισάν νά έργάζονται έντατικά γιά τήν όσο τό δυνατό άρτιώτερη συγκρότηση καί μετατροπή τοϋ χώρου σέ Μοναστικό Ϊδρυμα. Τόσο μεγάλος ήταν ό ενθουσιασμός τους πού άρχισαν να υπερπηδούν τίς δυσκολίες τοϋ πρώτου κάιρού της έγκαταστάσεώς τους μέ τό ζήλο τους γιά τήν έκμάθηση της Έλληνικής γλώσσας. Πάλαιστίνιες στήν καταγωγή μέ ελληνική ψυχή καί φρόνημα! ‘Οντως: όπου υπάρχει ό συνεκτικός κρίκος της ‘Ορθοδοξίας, εκεί καταλύοντάι οί έθνικότητες καί καλλιεργείται ό γνήσιος φιλελληνισμός καί ή άγάπη γιά τήν Ελλάδα ώς Μητέρα καί Μητρόπολητης ‘Ορθοδοξίας καί τοϋ πολιτισμοϋ.
Ή διακριτική παρουσία τοϋ Σεβασμtωτάτου καί τοϋ Πρωτοσυγκέλλου μαζί μέ τή συμπαράσταση τοϋ ίερού κλήρου καί τοϋ εύσεβούς λαού της Ξάνθης έδωσαν τή δυνατότητα στή Μονή νά άναπτυχθετ ταχύτατα. Τό νέο πνευματικό μελίσσι άρχισε νά έργάζεται έντατικά μέ δύο σκοπούς:
α) Τήν άνάπτυξη της Μονης σέ πρότυπο γυναικείο Κοινόβιο το όποίο έλειπε άπό τή Μητροπολιτική περιφέρεια καί τό όποίο θα διακονούσε στό κοινωνικό καί λειτουργικό έργο της ‘Εκκλησίας. Ή καθημερινή θεία λειτουργία πού τελοϋσε ό άείμνηστος Πρωτοσύγκελλος καί τά διακονήματα τών μοναχών έστρεψαν τό βλέμμα τοϋ Θεού καί του λαού πού άρχισαν νά καταφεύγουν στή Μονή σάν σε λιμάνι σωτηρίας.
β) Τή σύσταση τοϋ Ίεραποστολικού κέντρου (έκκλησιαστικου ορφανοτροφείου θηλέων). “Ετσι άτύπως καί προτού εκπνεύσει τό 1978 άρχισαν νά καταφθάνουν ένα-ενα τά κορίτσια άπό τήν έμπόλεμη ζώνη τής Παλαιστίνης. ‘Εκτός άπό τά όρφανά καταφύγιο στα χέρια της ‘Αγίας ΕΙρήνης μποροϋσαν καί μποροΰν νά βροϋν παιδιά άναξιοπαθούντων πολυτέκνων οικογενειών ή άπροστάτευτα. Το Μοναστήρι όφείλει νά τούς παρέχει στέγαση, σίτιση, έκπαίδευση και άποκατάσταση, κάθε οικονομική-ύλική άλλά καί ήθική δυνατότητα μέχρι τά 24 τους χρόνια, έτσι ώστε νά άποκτήσουν μία υγιή καί ψυχικά ίσορροπημένη Προσωπικότητα καί νά μπορέσουν νά ένταχθοϋν όμαλά στήν κοινωνία όταν φύγουν άπό τή Μονή. Πρώτος διευθυντής τοϋ Ίδρύματος διετέλεσε μέχρι του αιφνιδίου θανάτου του(αυτοκινητιστικό δυστύχημα) ό πρωτοσύγκελλος τής Μητροπόλεως Άρχιμανδρίτης ‘Αντώνιος.
Μέ τή μέριμνα τών Πατέρων καί τήν άνύστακτη φροντίδα της Ήγουμένης διοργανώθηκε άριστα τό πνευματικό αύτό στολίδι της Τοπικής ‘Εκκλησίας. Ή έμπειρία τής Γεροντίσσης ή Μητέρας όπως τήν άποκαλοϋν τά παιδιά βοήθησε στήν όμαλή λειτουργία τοϋ Μοναστηριοϋ. Γνώστης τοϋ Μοναχισμού άπό παιδικής ήλικίας καί μέ έφόδιό της τήν όπακοή στό Σεβασμιώτατο καί τόν πνευματικό άλλά και τή γνώμη τών ‘Αγίων Πατέρων πού σέβεται καί βαθιά κατέχει, προσπαθεί νά συμβάλλει στήν πνευματική καλλιέργεια τών μοναχών άλλά καί τών παιδιών πού όντως, μέ τήν άγάπη της, βρίσκονται σε οικογενειακό περιβάλλον.
Μέχρι τό έτος 1995 ή άδελφότης τής Μονής διαμοιρασμένηστά 3 διακονούσε έκ περιτροπής τίς 3 Μονές, Αγ. Ειρήνης, Άρχαγγελιωτίσσης καί Καλαμούς έπειδή οι 2 τελευταίες λόγω έλλείψεως προσωπικοϋ παρέμεναν κλειστές καί ό κόσμος ζητούσε έπίμονα νά λειτουργείται έκεί.
“Ετσι 20 χρόνια άργότερα, καταφεύγουμε γιά προσευχή και πνευματική οικοδομή στόν οίκο τής Άγίας Μεγαλομάρτυρος, στην ίερή μάνδρα τών μοναζουσών καί τό στοργικό σπίτι τών έμπερίστατων παιδιών.
| 1954 | Μητροπολίτης Ξάνθης καί Περιθεωρίου ‘Αντώνιος (Κλαουδάτος) ίδρυτής τής Μονης. |
| 1971 | Πρωτοσύγκελλος της Ίεράς Μητροπόλεως ό Άρχιμανδρίτης ‘Αντώνιος (κατά κόσμον Κλέαρχος Δαλάτσης), Κτήτωρ τής Μονής. |
| 1972 | Κτίσις ίεραποστολικού Κέντρου “Η Αγία Ειρήνη”. |
| 1978 | Μετατροπή του Κέντρου σέ Μονή. |
| 18-10-1978 | Καταφθάνουν οί μοναχές Σεργία καί ΕΙρήνη, άδελφές κατά σάρκα καί πνεϋμα άπό τή Ρωσσική Ίερά Μονή Αγίας Μαρίας τής Μαγδαληνής στά Ιεροσόλυμα. |
| 23-11-1978 | Καταφθάνουν τά πρώτα έμπερίστατα παιδιά άπό τήν Παλαιστίνη καί ‘Ιορδανία. |
| 1979 | Υπεύθυνος της Μονής καί του Ίδρύματος μαζί με τόν Πρωτοσύγκελλο ή Μοναχή Σεργία. |
| 1981-1995 | Ή άδελφότης της Μονης χωρισμένη στά 3 διακονεί τίς 3 Μονές: Παναγίας Άρχαγγελιωτίσσης, Παναγίας Καλαμοϋς καί Αγίας ΕΙρήνης |
| 9-6-1982 | ‘Εγκαίνια τοϋ Ίερου Ναού Αγ. ‘Αντωνίου στόν 3ο όροφο του Ίδρύματος. |
| 13-6-1982 | ‘Εγκαίνια τοϋ υπογείου ‘Ιερού Ναού Αγ. Νεκταρίου. |
| 20-6-1982 | ‘Εγκαίνια του Καθολικού δηλ. του Ιεροϋ Ναού Αγίας ΕΙρήνης. |
| 13-1-1994 | Αίφνίδιος θάνατος (αύτοκινητιστικό δυστύχημα) τοϋ Πρωτοσυγκέλλου, Άρχιμανδρίτου ‘Αντωνίου. |
| 27-6-1994 | Τυπική ϊδρυσις τής Μονής μέ τή δημοσίευση του υπ’ άρ. 144 Προεδρικοϋ Διατάγματος στήν ‘Εφημερίδα τής Κυβερνήσεως. |
| 29-6-1994 | Δημοσίευση του Έσωτερικοϋ Κανονισμού Λειτουργίας τής Ίεράς Μονής Αγίας Ειρήνης στό περιοδικό “ΕΚΚΛΗΣΙΑ”. |
| 1-7-1994 | Εκλογές στή Μονή. Ήγουμένη ή Μοναχή Σεργία, σύμβουλοι οί. μοναχές Ειρήνη καί Νεοφύτη. |
| 25-7-1994 | Κοίμησις Μητροπολίτου ‘Αντωνίου. |
| Καλοκαίρι 1994 | Τοποτηρητής της Ίεράς Μητροπόλεως Ξάνθης καί Περιθεωρίου ό Μητροπολίτης Δράμας Διονύσιος (Κυράτσος). |
| 4-10-1994 | Ό Τοποτηρητής ένθρονίζει Πρώτη Ήγουμένη της Ίεράς Μονης τή Μοναχή Σεργία. |
| 25-1-1995 | Μητροπολίτης Ξάνθης καί Περιθεωρίου ό Παντελεήμων Καλαφάτης Πού Προστατεύει Πνευματικά καί άναδεικνύει τή Μονή. |
| 1995 | Έφημέριοι της Μονης π. Γεώργιος Μπαρλαμάς, π. Στέφανος Τρασανίδης. |
| 1998 | Στή Μονή άσκοϋνται 9 μοναχές καί 3 δόκιμοι. Οί τρόφιμοι τοϋ ίδρύματος είναι 8. |
Γυναίκες γνωστές από την ιστορία με το όνομα Ειρήνη
Ειρήνη ή Χαζάρα: (730-758) Αύτοκράτειρα του Βυζαντίου, Σύζυγος του Κωνσταντίνου Ε’ του Κοπρωνύμου. Έγινε και μοναχή.
Ειρήνη ή ‘Λγγελίνα: (1180-1208). Κόρη του Βυζαντινού Αύτοκράτορα Ίσαακίου Άγγέλου καί σύζυγος τού Νορμανδού Ρογήρου καί μετά τό θάνατό του, τοϋ δούκα τών Σουαβών Φιλίππου.
Ειρήνη ή Δούκαινα: α) (1066-1123) ‘Ιδρυσε τή Μονή Παναγίας Κεχαριτωμένης καί ήταν σύζυγος του Αύτοκράτορος ‘Αλεζίου A’ του Κομνηνου.
Ειρήνη ή Δούκαινα: β) Αύτή έζησε τό 12ο αιώνα καί ήταν σύζυγος τοϋ ‘Ανδρονίκου Κομνηνού.
Ειρήνη ή Άγγελίνα Κομνηνή: (1201-1250). Κόρη του δεσπότη τής ‘Ηπείρου Θεοδώρου Άγγέλου Κομνηνού. Σύζυγος του τσάρου τών Βουλγάρων ‘Ιωάννου ‘Ασάν του B’.
Ειρήνη ή Λασκαρίνα: (1200-1241) Κόρη του Θεοδώρου A’ Λασκάρεως μέ καταγωγή έκ μητρός άπό τούς Κομνηνούς. Σύζυγος του ‘Ανδρόνικου Παλαιολόγου καί μετά τό θάνατό του του αύτοκράτορος της Νικαίας ‘Ιωάννη Βατάτζη.
Ειρήνη ή Δούκαινα Λασκαρίνα: ‘Εζησε τό 13ο αίώνα. Κόρη του Θεοδώρου B’ Λασκάρεως. Σύζυγος του τσάρου τών Βουλγάρων Κωνσταντίνου του Τέχ.
Ειρήνη ή Μομφερατική: (1260-1328) Κόρη του Μαρκίωνος Γουλιέλμου τοϋ Μομφερατικού. Σύζυγος του Αύτοκράτορα Άνδρονίκου B’ τοϋ Παλαιολόγου άπό τό 1282.
Ειρήνη Άσανίνα Καντακουζηνή: Γόνος τής εύγενούς Βουλγαρικής οικογενείας τών ‘Ασάν καί έζησε στά μέσα του Ι4ου αιώνα. Σύζυγος ‘Ιωάννου ΣΤ’ Καντακουζηνού πού άνεμίχθη στούς άγώνες αύτού καί τοϋ ‘Ιωάννου Ε’ Παλοιολόγου. Μόνασεστή Μονή Μάρθας μέ τό όνομα Εύγενία.
Ειρήνη ή Παλαιολογίνα Λασκαρίνα: ‘Αδελφή του Μιχαήλ Παλαιολόγου καί σύζυγος του Μιχαήλ Καντακουζηνοϋ. “Εγινε μοναχή μέ τό όνομα Εύλογία στή Μονή του Φιλανθρώπου ‘Ιησού πού αύτή άνεκαίνισε στήν Κωνσταντινούπολη.
Ειρήνη ή Βασίλισσα Τραπεζουντος: Μ’ αύτό τό όνομα είναι γνωστές 2 σύζυγοι του αύτοκράτορα Τραπεζοϋντος Βασιλείου A’ Κομνηνοϋ (1333-1340). Ή Πρώτη ήταν Κόρη τού Βυζαντινού Αύτοκράτορα ‘Ανδρονίκου Ε’ Παλαιολόγου καί τήν παντρεύτηκε ό Βασίλειος τό 1335. Τή χώρισε τό 1339 γιά νά παντρευτεί τήν συνώνυμή της δεύτερη σύζυγό του. Ή πρώτη σύζυγος άφού δηλητηρίασε τό Βασίλειο ένα χρόνο μετά τήν έγκατάλειψή της, κατέλαβε τό θρόνο μέχρι τόν Αύγουστο τοϋ 1441 καί έργάστηκε έναντίον τής δευτέρας.
Ειρήνη: Κόρη του Πτολεμαίου A’ τοϋ Σωτήρος καί τής έταίρας Θαίδος, σύζυγος του Εύνόστου, βασιλέως τών Σόλων της Κύπρου.
Ειρήνη A’ και Ειρήνη B’: Πριγκίπισσες τής Ελλάδος, γόνοι της πρώην βασιλικής οικογένειας τής Έλλάδος.
Κρίναμε σκόπιμο νά παραθέσουμε τόν άνωτέρω κατάλογο διότι πολλαί έξ αύτών υπήρξαν μοναχοί ή κτιτόρισσες Ίερών Μονών χωρίς όμως καί νά γίνουν Αγίες.
